DOSAB'ın 25 Yılı

▶

Belgeler ve Tanıkların Işığında DOSAB’ın 25 Yılı

TÜRKİYE’DE İLK OSB’NİN

KURULUŞU

Türkiye’de ilk OSB’nin kuruluş döneminde dünya iki bloklu bir dünyaydı. Bilindiği gibi o

dönemde iki blok arasında soğuk savaş vardı. Amerika ile Rusya dünyayı nerede ise iki kutuplu

bir hale getirmişti.

OSB’nin başlangıç sürecinde yıllar boyunca BTSO’nun Genel Sekreterliği’ni yürüten Ergun

Kağıtçıbaşı iş hayatının başında OSB Müdürlüğü için müracaat etti. Ama BTSO’ya Genel Sekre-

ter Yardımcısı gerekmektedir ve bu pozisyonda göreve başladı. O günleri ve Türkiye’nin ilk Or-

ganize Sanayi Bölgesi’nin kuruluş öyküsünü Ergun Kağıtçıbaşı “Dibace’nin Ertesi Günü. Ergun

Kağıtçıbaşı’nın Anıları”

(19)

isimli kitapta şöyle anlatmaktadır:

“ABD, çeşitli adlarla verilen kredilerin geri ödenmesinden ya da milli paralar karşılığı yapı-

lan yardımlardan dolayı Milletlerarası Kalkınma Teşkilatı Artık Paralar Fonu’nda biriken TL’yi,

tekrar Türkiye’de değerlendirmek istiyordu. Daha doğrusu, uluslar arası sermayenin konumunu

da göz önüne alarak ülkeyi yeni açılımlara hazırlamak istiyordu. Bu işi yapmanın en iyi yolu da

her türlü altyapısı hazırlanmış ‘Organize Sanayi Bölgeleri’ne destek vermekten geçiyordu.

O sıralarda kalkınma planları hazırlanmaya başlamış olan ve sanayileşmek için önemli

adımlar atan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, ABD’nin söz konusu fondan teklif ettiği 26 milyon

liralık organize sanayi bölgesi kredisini kabul etti.

Maliye Bakanlığı krediyi, Türkiye’de ilk kez uygulanacak olan ‘Organize Sanayi Bölgesi’

yapılması için harcanması koşuluyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin kullanımına verdi.

Odalar Birliği de, 1961 yılında ABD’li Checchi firmasını danışman yaptı, bu parayı kulla-

nacak bir yer aramaya başladı. ‘Devlet Planlama Teşkilatı’ adına çalışan firma, uygun bir sanayi

alanı bulmak üzere Türkiye’nin bazı illerinde araştırma yaptı. 1961 yılı haziran ve ekim ayları

arasında Bursa, İstanbul, Adapazarı, Adana, Mersin ve Zonguldak ilerini de kapsayan dokuz

ayrı yerde gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları, Bursa’nın bu iş için en uygun kent olduğunu

ortaya koydu.

Checchi firmasının yer konusunda hazırladığı ayrıntılı rapor, 1962 yılı ocak ayında Türk ve

Amerikan hükümetlerine takdim edildi.

Türkiye’de ilk kez bir organize sanayi bölgesi kurulacak, bu pilot uygulama başarılı olursa,

gerek duyulan diğer illerde de organize sanayi bölgesi için harekete geçilecekti. Bu yüzden bölge-

nin adına kimi zaman ‘Pilot Sanayi Bölgesi’ deniyordu.

19 Baysal, Sevinç: “Dibace’nin Ertesi Günü. Ergun Kağıtçıbaşı’nın Anıları”. Uludağ Üniversitesi Yayınları. S.195-196. 2010