DOSAB'ın 25 Yılı

▶

Belgeler ve Tanıkların Işığında DOSAB’ın 25 Yılı

mevcut doğal kaynaklarla insan arasındaki dengeyi bozdu. Yiyecek kaynaklarının azalmasının

yarattığı baskı, insanları verimliliklerini artırmaya itti ve hayatta kalabilme mücadelesi daha

etkin tekniklerin geliştirilmesini zorunlu kıldı. Nüfus baskısı, önce büyük hayvanlardan daha

çok küçük hayvanların avlanmasına ve daha sonra da toplayıcılıktan tarıma geçilmesine neden

oldu.

(2)

İkinci büyük değişim de Sanayi Devrimi adını verdiğimiz dönemdir. Özünde sanayi devri-

mi diye nitelendirilen olgu insan ve hayvan gücüne dayanan üretimmodelinden, makine gücüne

dayanan üretim modeline geçiştir. Bu beraberinde üretim şeklini değiştirirken, üretim mikta-

rında da büyük artış getirdi.

(3)

Sanayi devrimi insanlık tarihinin ikinci önemli dönüm noktası diye de nitelendirilir. Bura-

da nüfus artışı ile birlikte refah düzeyi de paralel arttı.

(4)

Sanayi öncesi ekonomilerde nüfus ve gelirler arasındaki bu denge yüzünden nüfus artışı

ekonomik büyümeyi sınırlamaktaydı. Sanayi Devrimi bu sınırlamayı aşmanın tarihteki tek ba-

şarılı örneğini teşkil etmektedir. Böylece nüfus ve hayat standartları arasındaki nüfustaki artışın

gelirlerde düşmeye yol açması şeklindeki demir bağ kırıldı.

(5)

Dünyada Kişi Başına

Gelirler, MÖ 1000-MS 2000

(Sanayi Devrimi

sonrasında yükselen çizgi

sanayileşen, kesikli çizgi ise

sanayileşemeyen ülkelerin

gelir düzeylerini ifade

etmektedir.)

İngiltere’de başlayan ve daha sonra diğer ülkeleri de etkileyen Sanayi Devrimi daha çok

insanın daha fazla mal ve hizmet elde etmesini sağladı. Nitekim 1770-1860 arasında İngiliz nü-

fusu 3’e katlanmasına rağmen gelirler önemli ölçüde yükselebildi. Sanayi Devrimi bazı yapısal

değişmeleri de içeren ve tarihte ilk kez hayat standartlarında kalıcı ve sürekli yükselme sağlayan

başarılı bir ekonomik büyüme örneğidir. Simon Kuznets daha önceki büyüme örneklerinden, bu

büyümenin önemli farkını vurgulamak için sanayileşmeyi ‘modern ekonomik büyüme’ olarak

nitelendirdi.

Sanayileşmenin en orijinal örneği İngiltere’de gerçekleşti. İngiltere’deki Sanayi Devrimi,

daha sonraki sanayileşme örneklerinden farklı olarak teknoloji transferi ya da sermaye akışı şek-

linde dış yardım ve hükümet desteği olmaksızın kendiliğinden ve hür teşebbüs ekonomisi kural-

ları içinde ortaya çıktı.

2 Güran, Tevfik: İktisat Tarihi. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını NO: 2802 - Açık Öğretim Fakültesi Yayın No: 1760. Sayfa 124.

2013.

3 Küçükkalay, Mesut: Endüstri Devrimi ve Ekonomik Sonuçlarının Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi. İktisadi ve İdari

Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı:2. Sayfa 51-68. 1997.

4 Güran, Tevfik: İktisat Tarihi. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını NO: 2802 - Açık Öğretim Fakültesi Yayın No: 1760. Sayfa 93.

2013.

5 a.g.e Sayfa 124.